Bijzondere monumenten
Bergen staat niet alleen bekend om zijn kunst en cultuur, maar ook om zijn schat aan historische monumenten die elk hun eigen verhaal hebben. Benieuwd naar deze achterliggende verhalen? We delen er graag een paar met je, dus leun achterover en laat je meevoeren door de geschiedenis van Bergen!
Het Zeehuis
Het Zeehuis dateert uit 1908 en is het eerste van de drie 'koloniehuizen' in het toen jonge dorp Bergen aan Zee. Het herstellingsoord werd gebouwd in opdracht van het Burgerweeshuis te Amsterdam en was bedoeld voor stadse 'bleekneusjes' om aan te sterken door de zon, bossen, duinen en zee. De kinderen verbleven hier zo'n drie tot zes weken. Sinds 1961 is het eigendom van het Nivon en functioneert het als Natuurvriendenhuis.
Verder kun je hier ook kunst bekijken, zo verschijnt er regelmatig een nieuwe expositie van 'Kunst aan Zee'.
Museum Het Sterkenhuis
Dit charmante oude woonhuis, gebouwd in 1655, herbergde vroeger verschillende gezinnen onder één dak. Fast forward naar 1913: de familie Sterken zag potentie in het vervallen pand en nam het in erfpacht van de gemeente. Met een flinke dosis visie en hulp van architect Maurits Plate werd het huis weer in oude glorie hersteld. Rond 1900 begon Bergen in een sneltreinvaart te veranderen: het rustige boerendorp trok ineens kunstenaars, toeristen en hotels aan. Gelukkig is een stukje van dat oude dorpsleven bewaard gebleven in museum Het Sterkenhuis, waar je kunt zien hoe het leven er toen aan toeging.
Op dit moment staat de expositie: Herenweg - terug op de kaart, tentoongesteld in het museum. Waar je de rijke geschiedenis van de Herenweg kunt bekijken, eens en nog steeds een belangrijke verbinding tussen tal van plaatsen langs de Noord-Hollandse kust.
't Oude Raethuys
'T Oude Raethuys, een pareltje in oud-Hollandse stijl, werd in 1903 gebouwd naar het ontwerp van J.A.G. van der Steur, ter vervanging van het 18e-eeuwse rechthuis van Bergen. Tot 1915 was hier zelfs de ‘oud-Bergense kamer’ te vinden, een verzameling die de basis vormde voor Museum Het Sterkenhuis. Sinds 1980 doet het dienst als een gezellig zalencomplex, waarbij ook een deel van het naastgelegen pand is betrokken. Dit karakteristieke huis met zijn ruime tuin en een indrukwekkende monumentale rode beuk, werd rond 1860 gebouwd als dokterswoning en fungeerde later jarenlang als het dorpshuis.
Museumkamer blooming
Kort na de Tweede Wereldoorlog werd in het Noord-Hollandse Bergen een Volkshogeschool opgericht om mensen nieuwe hoop en toekomstperspectieven te geven. Hier werden kennis en vaardigheden gedeeld, waardoor zowel mensen als bedrijven weer vertrouwen kregen. In de jaren ’60 groeide de Volkshogeschool Bergen uit tot een professioneel trainings- en adviesbureau. Hoewel de markt in de jaren ’80 veranderde, bleef de Volkshogeschool, inmiddels omgedoopt tot VHS Bergen, trouw aan haar kernwaarden. Het was dé plek waar je werd uitgedaagd om op alle vlakken te bloeien: sociaal, cultureel, mentaal, creatief, spiritueel en fysiek. VHS Bergen groeide langzaam uit tot een plek waar leren en logeren hand in hand gingen.
In Museumkamer blooming komt het verhaal tot leven door middel van historische objecten zoals schilderijen, boeken en meubels.
Vredeskerkje
Het Vredeskerkje in Bergen aan Zee is sinds de oprichting in 1918 het kloppende hart van het dorp. Het charmante kerkje, gesticht door het burgemeestersechtpaar Van Reenen-Völter, was bedoeld als een kerk voor iedereen, ongeacht geloofsovertuiging. En zo geschiedde!
Het Vredeskerkje werd al snel meer dan alleen een religieuze plek; het groeide uit tot het sociale en culturele middelpunt van Bergen aan Zee. Hier komen dorpsbewoners samen voor niet alleen gebed, maar ook voor concerten, lezingen en allerlei evenementen.
Museum Vliegveld Bergen
In 1937-1938 werd in Bergen een militair vliegveld aangelegd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het vliegveld overgenomen door de Luftwaffe, die er meerdere bunkers rondom het terrein liet bouwen. Het vliegveld bleef tot 2014 een militaire functie vervullen – een echt stukje luchtmachtgeschiedenis!
Vandaag de dag kun je in het museum een duik nemen in het verleden met een schat aan bijzondere objecten die het verhaal van het vliegveld tijdens de jaren 1940-1945 vertellen. Van oude vliegtuigen tot mysterieuze bunkers, het museum biedt een fascinerende blik op een tijdperk waarin Bergen niet alleen een rustige kustplaats was, maar ook een strategische luchtmachtbasis.
Oude Begraafplaats
De Oude Begraafplaats, de naam zegt het al, is niet meer in gebruik maar wordt sinds 1996 geadopteerd door de Historische Vereniging Bergen. Talloze bekende Bergenaren hebben hier hun rustplaats gevonden. De groene omgeving in combinatie met de historie en symboliek maakt het een uniek én bijzonder monument.
De Ruïnekerk
In het najaar van 1421 vond er een stormvloed plaats bij Zanegeest. Hierdoor vluchtten de inwoners van Petten naar de kerk in Bergen. Tevergeefs. Na het doorbreken van de zanddijk was de macht in handen van het water en nam het leven van ongeveer 400 Pettenaren. Enkele dagen later vond men tussen het puin een houten kistje. Hierin bevonden zich heilige hosties en zeewater: de hosties werden ter plekke genuttigd en het zeewater werd opgeborgen in een schotel in de oude dorpskerk van Bergen, de voorloper van de Ruïnekerk. Op Pinksteren 1422 voltrok het Mirakel van Bergen toen men ontdekte dat het zeewater was verdwenen en er een dun laagje rode stof op de bodem lag. Het kon niet anders dan dat dit het bloed van Christus zou zijn. Van het een kwam het ander en al snel werd Bergen een pelgrimsoord.
Op 21 februari 1574, tijdens de Opstand, werd de kerk geplunderd en afgebrand door geuzen onder leiding van Diederik Sonoy. Hierbij ging een groot deel van de kerk, waaronder de toren, verloren. Na de Reformatie werd de Ruïnekerk in gebruik genomen als protestantse kerk.
Tijdens de Slag bij Bergen, in 1799, werd er zwaar gevochten rond de kerk. De vele kogelgaten en -inslagen herinneren hier nog aan. In de twintigste eeuw werd de kerk gerestaureerd tot haar huidige vorm.